استفاده از رنگ ها یکی از مباحث پرکاربرد در صنایع بصری و گرافیک محیطی است. تئوری های مختلفی ایجاد شده اند که سعی می کنند نحوه عملکرد، تأثیر مثبت آن، نحوه استفاده از آن، ارتباط و ترکیب رنگ ها را توضیح دهند. بسیاری از هنرمندان بر این باورند که تسلط بر هنر رنگ یکی از مهارت های سطح بالای نقاشی است. که نیاز به آموزش و مطالعه فراوان و سپس تمرین بسیار دارد. تئوری های رنگی نحوه استفاده رنگ ها در کنارهم (مقاله شناخت دایره رنگ) و مجموعه های رنگی هارمونیک را توضیح می دهند اما نکته ای که همیشه نادیده گرفته می شود و برای هر هنرمندی نیز ضروری می نمایند عدم بکاربگیری برخی رنگ ها در کنارهم می باشد که همانطور که برهم کنش رنگ ها برای ایجاد مجموعه های رنگی بسیار مهم می باشد مطالعه و دانش دراین خصوص نیز برای هر هنرمندی اهمیت بسزایی دارد. این مقاله قصد دارد در مورد برخی از بدترین جفت های رنگی که ناخوشایند بنظر می رسند و اینکه چرا نباید در کنارهم استفاده شوند صحبت می کند. در واقع می خواهیم بدانیم که چه رنگ هایی را در کنار هم نباید استفاده کنیم!
در ابتدا، ذکر این نکته ضروری است که هر رنگی به خودی خود زیباست، اما همه چیز به نحوه درک ما از رنگ ها بستگی دارد، زیرا همه مردم رنگ های مناسب را یکسان نمی بینند. چرا برخی از افراد رنگ های خاصی را دوست دارند و برخی دیگر نه؟ بیشتر این ادراک مربوط به محیط زندگی افراد، زبان، تجربه ها و تداعی هایی است که این رنگ ها ایجاد می کنند. مثلا برخی افراد ممکن است فیروزه ای روشن را با رنگ آسمان صاف مرتبط کنند. در مقابل برای برخی دیگر، فقط رنگی از دیوارهای بیمارستان است. پس نمی توان یک قانون صد درصدی در مورد ویژگی برهم کنش رنگ ها ارائه داد و تمامی موارد که در ادامه گفته می شود نسبی می باشد و از فردی به فرد دیگر ممکن است متفاوت باشد. بنابر این ممکن است هنرمندی بخواهد از این مجموعه های رنگی برای نقاشی خود بهره ببرد در حالی که در اینجا از بکارگیری آن منع شده است!
تک رنگ
قبل از شروع صحبت در مورد بدترین جفت های رنگی، لازم به ذکر است که در واقع “زشت ترین رنگ جهان” وجود دارد: پنتون ۴۴۸C (هگز #۴A412A) که به عنوان مبل مات یا زیتونی مایل به خاکستری تیره نیز شناخته می شود.
زشت ترین رنگ جهان – پنتون ۴۴۸C
این نام صرفاً بیزاری دیگران از رنگ های قهوه ای نیست، بلکه یک نتیجه گیری تحقیقاتی اثبات شده است. شرکت تحقیقات بازار Gfk Bluemoon از سوی دولت استرالیا مأموریت یافت تا یک نظرسنجی را انجام دهد و ناخوشایندترین بسته بندی سیگار را ایجاد کند که مردم را از خرید آن منع کند. پس از مدتی، تقریباً ۱۰۰۰ سیگاری اظهار داشتند که این رنگ با “قیر”، “کثیفی” و حتی “مرگ” مرتبط است (منبع: Evening Standard ). پس مطمئناً وسوسه انگیزترین تداعی ها نیست!
البته یک فرد می‌تواند استدلال کند که این رنگ زشت‌ترین رنگ است، اما همانطور که گفتیم این امر نسبی است. با این حال، این رنگ برای بسته بندی سیگار مطلوب بنظر می رسد، به خصوص برای سیگاری هایی که به دیدن مبل های مبهم در کنار هشدارهای مرگبار عادت دارند!
دو رنگ نئون در کنار یکدیگر
ترکیب نئون فیروزه ای و نئون صورتی
رنگ های نئون به خاطر چشم نواز بودن، جسور بودن و جنب و جوش شهرت دارند. با این حال، با چنین ویژگی های متمایز، آنها را به عنوان مزاحم و بی پروا نیز یاد می کنند. به همین دلیل ، داشتن دو یا سه رنگ نئون در کنار یکدیگر مناسب بنظر نمی رسد.
معمولاً داشتن دو (یا چند) رنگ نئون باعث می‌شود که برای جلب توجه شما با یکدیگر بجنگند، به این معنی که در نهایت تمرکز روی هر یک از آنها دشوار است. همچنین، برای برخی افراد دیدن چندین رنگ نئونی در کنارهم ناخوشایند است زیرا چشمانشان را آزار می دهد. و راه مناسبی برای انتقال اطلاعات نیست.
ترکیب آبی نیلی و صورتی نئون
بهترین راه حل استفاده از یک سایه روشن و غیرنئون یکی از رنگ ها است. همانطور که در تصویر مشاهده می کنید، رنگ فیروزه ای نئون به آبی نیلی تیره تغییر یافته است. به این ترتیب شما قادر خواهید بود از صورتی نئونی به عنوان رنگ بیانیه استفاده کنید و بیننده را بیش از حد تحریک نکنید. علاوه بر این، در چنین ترکیب‌های رنگی پر جنب و جوش، رنگ نئونی روشن یا تیرگی رنگ‌های دیگر جلب توجه کرده و ویژگی های خود را بروز می دهد.
بنابراین، مگر اینکه اندی وارهول یا هر نماینده هنر پاپ دیگری باشید، استفاده از تنها یک رنگ نئون یک حرکت مطمئن است.
دو رنگ تاریک کنارهم
دقیقا برعکس دو رنگ قبلی، دراینجا دو رنگ تیره در کنارهم است. این جفت رنگی همسان، بخاطر اینکه جلوه ای مشابه دارد، جلب توجه نمی کند و می توان آن را جزء بدترین جفت های رنگی درنظر گرفت.
در کنارهم قرارگرفتن دو رنگ تیره اثر اختلال، بهم ریختگی وسردرگمی دارد. از یک طرف، ویژگی مشخصی ندارد و به سختی می توان به چیزی توجه کرد. از طرف دیگر، وقتی متوجه رنگ‌ها می‌شوید، هیچ نقطه‌ای از جذابیت بصری ندارد.
در توضیح دلیل آن باید گفت رنگ‌های تیره معمولاً تداعی‌های خوشایندی ندارند – مرگ، افسردگی، خون. بنابراین، یک جفت از آنها در یک مکان بیننده را در تاریک ترین احساساتی که شخصاً با این رنگ ها مرتبط می کنند مواجه می کند. به همین دلیل بهتر است از کنارهم قراردادن رنگ های تیره اجتناب شود.
اما اگر بخواهیم طرح خود را متراکم و تیره کنیم از چه رنگ هایی می بایست استفاده کنیم؟ برای این کار از یک رنگ تیره اما در مقادیر زیاد با مقدار کمتری نور و رنگ متضاد استفاده کنید. به عنوان مثال، بنفش تیریان در کنار باسانوا این کار را انجام دهد.
دو رنگ سرد و گرم در کنارهم
شاید تعجب کنید که چگونه رنگ های سرد و گرم ترکیب بدی را ایجاد می کنند. همه ما قوانین رنگ های مکمل را می دانیم و این که چگونه آنها در کنار هم خوب به نظر می رسند. سبز به خوبی با سرخابی و آبی نیز با زرد عالی به نظر می رسد اما اگر بدانید که چگونه از آنها به درستی استفاده کنید، رنگ های مکمل پایه عالی برای پالت های رنگی هستند. با این وجود در حوزه طراحی داخلی و در محیط ، رنگ‌ها حالت‌ها و تداعی‌های متفاوتی دارند و زمانی که در اتاقی پر از رنگ‌های خاص قرار می‌گیریم، بیشتر بر ما تأثیر می‌گذارند. به عنوان مثال، اتاق نشیمن با دیوارهای نارنجی گل همیشه بهار، احساس آرامش و بازیگوشی را به ارمغان می آورد. برعکس، اتاق خوابی با دکور آبی سرمه ای، فضایی با طراوت و آرام را ایجاد می کند.
پس چه اتفاقی می افتد اگر ما دو اتمسفر قطبی متضاد را با هم مخلوط کنیم؟ آنها با هم برخورد خواهند کرد و کاملاً زشت به نظر می رسند. نیازی به گفتن نیست که فرد در چنین فضایی کاملاً احساس ناآرامی می کند. راه حل های ممکن این است که یکی از رنگ های جفت را برای همتای مناسب تر تغییر دهید و یا از رنگ های مجاور آن به جفت رنگ بیفزائید.
دو رنگ ارتعاشی
مشابه نکته‌ای که در بالا در مورد رنگ‌های نئون ذکر شد، در این حالت نیز دو رنگ در حال «جنگ برای توجه» می باشند. به اصطلاح ارتعاش زمانی اتفاق می افتد که دو رنگ پررنگ مشابه (معمولاً با شدت یکسان) در کنار یکدیگر قرار گیرند. آنها تصوری از حرکت ایجاد می کنند: برخی روی یکدیگر جریان می یابند و برخی دیگر شبیه یک فرورفتگی هستند.
ناگفته نماند که خواندن کدهای هگز بالا در ترکیب رنگ های لرزان بدون آبریزش چشم غیرممکن است. با این حال، افرادی که کوررنگی دارند به دلیل شدت رنگ یکسان در خواندن آنها دچار مشکل می شوند. اگر ترکیب رنگ های لرزان را به حالت سیاه و سفید تغییر دهیم، تابلو ها به سختی دیده می شوند. به همین دلیل است که این ترکیب رنگ ها در هر زمینه ای از طراحی بسیار قابل اجتناب هستند.
رنگ‌های ارتعاشی از دید افرادی که دارای کور رنگی هستند
به طور کلی، نگاه کردن به این ترکیبات رنگی اشباع شده نه تنها دردناک است، بلکه احساس حرکت نیز ممکن است بسیار گمراه کننده باشد. به خصوص در طراحی وب، که در آن اشکال محدب ممکن است نشانه یک دکمه یا سایر عناصر سیستم باشند. فراتر از آن، خوانایی نقشی اساسی در جهت یابی و درک کلی در هر نوع طراحی ایفا می کند، بنابراین داشتن این رنگ های روشن که باعث می شود نگاه شما به دور باشد، راهی برای جلب توجه نیست. بنابراین، پیشنهاد می گردد در صورتی که حذف دوتایی به طور کلی غیرممکن است، یکی از رنگ ها را به طور کامل تغییر دهید و از ترکیبات رنگ ارتعاشی ثابت استفاده نمائید.
مثال ترکیبی سبز روی بنفش و صورتی روی قرمز
نتیجه گیری
به طور کلی، هر رنگی به خودی خود نمی تواند زشت بنظر برسد و موضوع مربوط قرارگیری و نحوه عملکرد رنگ ها درکنار هم است. همانطور که گفتیم، بدترین جفت های رنگی عبارتند از جفت‌های نئون و ترکیب‌های رنگی ارتعاشی که بیش از حد به چشم بینندگان تهاجمی هستند، به طوری که این رنگ‌ها به جای جلب توجه ، چشم را خسته و زده می کنند. در مورد تنها ترکیب رنگ های تیره، تداعی ها و احساساتی که این رنگ ها برمی انگیزند وارد بازی می شوند.
همچنین، ارزیابی محیطی که در آن ترکیبات استفاده می شود، بسیار مهم است. ترکیب تن گرم و سرد در طراحی داخلی به خوبی کار نمی کند و رنگ های ارتعاشی در طراحی وب بسیار فریبنده هستند. اطمینان حاصل کنید که جفت رنگ انتخابی شما پیامی را که قصد دارید و به راحت ترین شکل ممکن به بیننده منتقل می کند.
منابع:
