آموزش دایره رنگ ها

یکی از عناصر پایه ای و مهم در نقاشی رنگ می باشد. در اولین نقاشی های دیواری کشف شده در غارها ما می توانیم رگه هایی از رنگ آمیزی را مشاهده کنیم. و می بینیم که همراستا با خط رنگ نیز از عناصر پایه در نقاشی ها بوده است. پس یکی از عناصر جدایی ناپذیر یک اثر هنری رنگ است. حال که به اهمیت این جزء از نقاشی پی بردیم می بایست دانش و مهارت کافی در زمینه بکارگیری آن در نقاشی یا همان آموزش ترکیب رنگ ها را فرابگیریم. به دانش و علمی که درباره شناخت رنگ ها می باشد “رنگ شناسی” گفته میشود.

برای اینکه بتوانیم از رنگ در نقاشی های خود بهره لازم را ببریم نیاز هست که دانش خود را درباره رنگ ها افزایش دهیم برای این کار ما از رنگ شناسی استفاده می نماییم. رنگ شناسی مبحث گسترده ای است که شامل شناخت انواع رنگ، تاریخچه و نحوه ساخت آنها، فیزیک رنگ، آموزش ترکیب رنگ ها، چیدمان پالت رنگی،  شناخت رنگ های اصلی، ثانویه (فرعی) و ترکیبی، مفاهیم اندازه گیری رنگ ها، خاصیت رنگ ها، روانشناسی رنگ ها، تاثیر رنگ ها بر یکدیگر و … می باشد. اگر که می خواهید در زمینه بکار گیری رنگ در تابلوهای نقاشی تان بهره ببرید نیاز هست که اول دانش کافی در مورد رنگ ها کسب نموده و سپس این دانش را در نقاشی بکار گرفته و با تمرین مهارت لازم را در استفاده از رنگ (آموزش ترکیب رنگ ها) بدست آورید.

حال با این مقدمه به سراغ دایره رنگی می رویم تا رنگ های اصلی، ثانویه (فرعی) و ترکیبی را بشناسیم و طریقه ساخت رنگ های فرعی و ترکیب رنگ ها را یاد بگیریم. دایره رنگ از دو بخش ساخته شده است:

۱- بخش دایره ای رنگ بیرونی

۲- بخش شش ضلعی داخلی

در بخش داخلی رنگ های اصلی و ثانویه وجود دارند و در بخش دایره ای بیرونی تمامی ترکیب رنگ ها را قرار می دهیم. برای ساخت این دایره رنگی بایستی نخست بدانیم که رنگ های اصلی کدام ها هستند.

رنگ های اصلی سه رنگ آبی، زرد و قرمز هستند که در مثلث داخلی انها را می بینیم. این رنگ ها از ترکیب هیچ رنگی حاصل نمی شوند و خود رنگ های دیگر را می سازند.

بعد از اینکه رنگ های اصلی را یاد گرفتیم می بایست به سراغ ساخت رنگ های فرعی(ثانویه) برویم. این رنگ ها که هرکدام از ترکیب دو رنگ اصلی حاصل می شوند در بخش داخلی و بر روی مثلث ها کشیده میشوند. سه رنگ نارنجی، سبز و بنفش رنگ های ثانویه یا فرعی هستند که از فرمول های زیر بدست می آیند:

سبز: از ترکیب دو رنگ آبی و زرد حاصل میشود.

نارنجی:از ترکیب دو رنگ قرمز و زرد حاصل میشود.

بنفش: از ترکیب دو رنگ قرمز و آبی حاصل میشود.

حالا که رنگ های اصلی و رنگ های فرعی را ساختیم آنها را در دایره بیرونی و در جایگاه خود قرار می دهیم. سپس در این مرحله می خواهیم ترکیبات رنگی بیشتری تولید کنیم. برای این کار می بایست هر دو رنگ کنار هم در دایره رنگی را باهم ترکیب کنیم. این ترکیبات رنگی که رنگ های ترکیبی نامیده می شوند بشرح ذیل حاصل می شوند:

زرد – نارنجی: از ترکیب دو رنگ نارنجی و زرد حاصل میشود.

قرمز – نارنجی: از ترکیب دو رنگ نارنجی و قرمز حاصل میشود.

قرمز – بنفش: از ترکیب دو رنگ بنفش و قرمز حاصل میشود.

آبی – بنفش: از ترکیب دو رنگ بنفش و آبی حاصل میشود.

آبی – سبز: از ترکیب دو رنگ سبز و آبی حاصل میشود.

زرد – سبز: از ترکیب دو رنگ سبز و زرد حاصل میشود.

حالا دایره رنگ ما کامل شده است و می توانیم از آن در نقاشی های خود بهره بگیریم. به این صورت که این دایره رنگی به کمک می کند که تقابل رنگ ها بیشتر درک نمائیم. در این دایره رنگی هردو رنگ مکمل رو به روی یکدیگر قرار گرفته اند. پس با استنفاده از دایره رنگ می توان رنگ های مکمل را بشرح ذیل تشخیص داد:

زرد # بنفش

زرد – نارنجی # آبی – بنفش

زرد – سبز # قرمز – بنفش

آبی # نارنجی

آبی – سبز # قرمز – نارنجی

سبز # قرمز

شاید این سوال برای شما پیش بیاید که رنگ های مکمل چه هستند؟ رنگ های مکمل رنگ های هستند که در ترکیب باهم خاکستری را می سازند یا بعبارت دیگر یکدیگر را خنثی می کنند و خاکستری تولید می کنند. از این خاصیت در نقاسی برای تعادل و هارمونی رنگ ها بهره گرفته می شود. به این صورت که برای اینکه شدت رنگی را در تابلو نقاشی کم کنیم از رنگ مکمل آن استفاده می کنیم و برعکس وقتی بخواهیم رنگی جلوه بیشتری داشته باشد از رنگ همجوار آن در دایره رنگی استفاده می کنیم. می بینیم که استفاده از دایره رنگی چقدر می تواند در بکارگیری رنگها در نقاشی به ما کمک کند.

موضوع دیگری که در این دایره رنگی می توان نام برد خاصیت سردی و گرمی رنگ ها است. همانطور که می دانیم برخی از رنگ ها از لحاظ روانشناختی باخود حس سردی و گرمی را به ما القاء می نمایند. بطوریکه با دیدن آنها احساس سردی یا گرمی می کنیم. البته مقدار زیادی از آن به قرارگیری این رنگ در طبیعت نیز بستگی دارد. یعنی ما در مکان های سرد رنگ های سرد را دیده ایم این تجربه در ذهن ما باعث میشود که با دیدن هر رنگ سرد ذهن ما مکان های سرد را بخاطر آورد. رنگ های سرد و گرم بشرح ذیل می باشند:

رنگ های گرم: زرد – نارنجی – قرمز و ترکیبات آنها

رنگ های سرد: بنفش – آبی – سبز و ترکیبات آنها

تعادل رنگ های سرد و گرم نیز در نقاشی به ما کمک می کند تا سوژه و موضوع نقاشی را به بیننده خود القاء نمائیم و در حقیقت رنگ ها در انتقال مفاهیم به مخاطب نقش حیاتی را بازی می نمایند.

ویدئوی زیر به شما در آموزش ترکیب رنگ ها کمک نموده و باعث می شود که به صورت عملی ساخت یک دایره رنگی را یاد بگیرید و از آن در نقاشی هایتان بهره ببرید.

برای مشاهده مقاله رنگ شناسی مقدماتی اینجا را کلیک کنید.